Voorbereiding oprichting vereniging

1. Doel van de vereniging

Denk van tevoren goed na over het doel van de vereniging. Welke verplichtingen hebben de leden tegenover de vereniging en op welke manier kunnen deze verplichtingen worden opgelegd? Ook belangrijk: bedenk een toepasselijke naam voor de vereniging.

2. Volledige of beperkte rechtsbevoegdheid

Bij het oprichten van een vereniging is dit de belangrijkste keuze: kiezen voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid of beperkte rechtsbevoegdheid. Bekijk de belangrijkste verschillen:

Volledige rechtsbevoegdheid Verenigingsbestuur niet met privé­vermogen aansprakelijk   Vereniging mag alle legaten ontvangen, ook van onroerend goed   Vereniging mag erfenissen, schenkingen en subsidies ontvangen   Vereniging mag onroerend goed kopen en bezitten   Notariële akte verplicht

Beperkte rechtsbevoegdheid Verenigingsbestuur wel met privévermogen aansprakelijk   Vereniging mag legaten ontvangen, alleen niet van onroerend goed   Vereniging mag geen erfenissen, schenkingen en subsidies ontvangen   Vereniging kan geen eigenaar worden van onroerend goed   Mag met onderhandse akte

Informele vereniging

Een vereniging die niet met een notariële akte is opgericht, wordt ook wel ‘informele vereniging’ genoemd. De informele vereniging wordt veel gebruikt door actiecomités en moet minimaal aan de volgende eisen voldoen:

• Er moet een ledenbestand zijn;
• Het gaat om een organisatie die is opgericht met een bepaald doel;
• Een bestuur en regelmatige ledenvergaderingen zijn verplicht;
• De organisatie moet als eenheid deelnemen aan het rechtsverkeer. Dat betekent dat leden niet afzonderlijk procedures mogen voeren met hetzelfde doel als de vereniging.

Voldoet een vereniging niet aan deze eisen, dan is zij geen rechtspersoon. Het is dan niet mogelijk om juridische procedures te voeren of bezwaar te maken tegen een besluit van een gemeente of provincie.

3. Statuten

De verplichtingen en bevoegdheden van het bestuur worden vaak in de statuten opgenomen. Het is belangrijk om afspraken te maken over wie de vereniging mag vertegenwoordigen en waarvoor, en wie de bankrekening gaat beheren. De hoogste macht ligt bij de ledenvergadering: die benoemt het bestuur. Goede statuten voorkomen dat mensen misbruik maken van hun bevoegdheden. Staan bepaalde zaken niet in de statuten vermeld? Dan geldt de wet.

In de statuten zijn in ieder geval de volgende zaken vastgelegd:

• De naam van de vereniging en de gemeente waarin zij is gevestigd;
• Het doel van de vereniging;
• De verplichtingen van de leden tegenover de vereniging, of de manier waarop deze verplichtingen kunnen worden opgelegd. Denk hierbij aan de contributie.
• De wijze van bijeenroepen van de algemene vergadering;
• De wijze van benoeming en ontslag van bestuurders;
• De bestemming voor het geld dat overblijft na het ontbinden van de vereniging of de wijze waarop die bestemming moet worden vastgesteld.

Denk goed na over het stemrecht tijdens de algemene ledenvergadering. Staan in de statuten geen beperkingen? Dan mogen bijvoorbeeld jeugdleden ook stemmen of in het bestuur worden gekozen.

Reglementen

De algemene ledenvergadering stelt vaak naast de statuten een of meer reglementen op. Denk bijvoorbeeld aan regels voor het aanvragen van een lidmaatschap, gedragsregels, de wijze van contributiebetaling, besluitvorming binnen het bestuur en het gebruik van het clubhuis. De in de statuten vastgelegde bevoegdheden van bestuursleden kunnen niet met reglementen worden beperkt of verruimd. Een reglement dat in strijd is met de statuten, is niet bindend. Een reglement hoeft niet in een notariële akte vastgelegd te worden.

4. Inkomsten

De contributie van leden vormt meestal de voornaamste inkomstenbron van een vereniging. Bedenk van tevoren goed hoe hoog de contributie moet zijn om het doel van de vereniging mogelijk te maken. En geef je bijvoorbeeld kinderen of 65-plussers korting? Andere mogelijke inkomsten zijn schenkingen en legaten. Wanneer een vereniging wordt aangemerkt als een sociaal belang behartigende instelling (SBBI), hoeft geen belasting te worden betaald bij het ontvangen van schenkingen en erfenissen. Of een vereniging in aanmerking komt voor subsidie, verschilt per gemeente.